Mimarlık tarihinin mihenk taşı Mimar Sinan'ın büyük bir ustalık, mühendislik, ince işçilik ve asırlardır çözülemeyen mimari dehasıyla inşa ettiği eserleri yüzyıllardır ayakta kalmaya devam ediyor.

16. yy Osmanlı yapılarının çoğunu inşa eden Mimar Sinan, olağanüstü bir malzeme bilgisine sahipti. Farklı şehirlerde yaptığı tüm eserlerde bölgede bulunan malzemeyi deprem ihtimaline göre seçerek kullanıyordu. 

Mesela Süleymaniye Camii'ni küfeki taşından yapmıştı. Deniz kabuklarının, çoğunlukla da küçük istiridye kabuklarının oluşturduğu bir istiridye kalkeri olan bu taşın önemli bir özelliği vardı. Havayla temastan sonra karbondioksiti bünyesine alarak sertlik, dayanıklılık ve güç kazanıyordu. Mimar Sinan caminin kubbesini de zamanla değişerek küfeki taşına uyum sağlayan bir malzeme olduğu için tuğladan yaptı.

Yine Süleymaniye Camii'ni yaparken çevresini istinat duvarıyla çevirdi, altına kuyular açtı. Peki kuyuların amacı neydi? Depremlerde toprak sulanıp bina yukarıya doğru hareket eder. Mimar Sinan bunu engellemek için küfeki taşının tozundan kuyu yapmıştı. Deprem esnasında sulanma oluyorsa o sular kuyuya doluyordu. Kuyuya bir deşarj borusu yapan Mimar Sinan, bu yöntemle depremin meydana getirdiği su etkisini ortadan kaldırıyordu. Taneli zemin üzerine çim ve ağaç ekmiyor, zeminin havalanması içim de altta kanallar yapıyordu. Zemini kuru tutarak korozyonu önlüyordu.

Caminin etrafındaki istinat duvarları o kadar güçlüydü ki depremin meydana getirdiği toprak dalgasını zemine iletmiyordu. Yani taneli zemin depremde izolatör görevi görüyordu. Çünkü malzeme depremden az etkilendiği için dalga hareketini az yapıyordu.

Ayrıca Mimar Sinan, eserlerinde hiç bir zaman taşları demirle kenetlemedi. Binalarını kemer ve kubbelerden yaparak yüklerini kemerlere taşıttı. Elbette o dönemin yok edilemeyecek bir afet olduğunun farkındaydı. Bu yüzden depreme karşı koymak değil, depremin hareketini ve etkilerini yok etmek istiyordu.

Mimar Sinan'ın eserlerini yaparken harç olarak yumurta akı kullandığı bilgisi ise şehir efsanesinden ibaretti. Onun eserlerinde alçı, alçının içinde de özellikle eklediği keten vardı. Keten ve kenevire böcekler asla gitmediği için Mimar Sinan'ın camilerinde asla böcek ve sinek barınamıyor.

Ömrünü Mimar Sinan' ı tanımaya ve eserlerindeki detayları gün yüzüne çıkarmaya adayan Yüksek İnşaat Mühendisi Vahit Okumuş, Sinan'ın matematiğini bilmeden tekniğini kullanamayacağımızı vurguluyor. Bu sebeple Mimar Sinan'ın matematiğinin derslerde öğretilmesi gerektiğini belirten Vahit Okumuş: "Üniversitelere malzeme dersi koysunlar. Tarihi laboratuvar olarak kullansınlar." önerisinde bulunuyor.

Kaynak: Derin Tarih